رنگین‌کمان بـه شکل سحرآمـیزی ناگهان درون افق ظاهر مـی‌شود و باریکه‌ای از رنگ‌های دلپذیر را درون پهنـه آسمان بـه نمایش مـی‌گذارد. توصیف رنگین کمان درون این هنگام تقریبا همـه دست از کار مـی‌کشند و با چشمان خیره بـه آسمان نگاه مـی‌کنند. توصیف رنگین کمان حتی بعضی‌ها فورا گوشی تلفن همراهشان را درمـی‌آورند که تا از این لحظه ناب عبگیرند.
همان طور کـه پیداست کمتری پیدا مـی شود کـه از دیدن رنگین کمان خوشحال نشود و لبخند بر لبانش ننشیند. بـه همـین علت درون بیشتر جشن هایی کـه برای کودکان برپا مـی شود روی صورت آنـها رنگین کمان مـی کشند. درون تزئین کیک تولد، توصیف رنگین کمان پرچم هایی کـه در باغ ها نصب مـی شود و نیز روتختی و ملحفه تصویر رنگین کمان بسیـار بـه چشم مـی خورد. شاعران زیـادی هم از واژه رنگین کمان درون ترانـه های خود استفاده کرده اند. بعلاوه، رنگین کمان درون افسانـه های قومـی و اجدادی کشورهای مختلف وجود دارد.
اما رنگین کمان دقیقا چگونـه پدیده ای هست و چطور ظاهر مـی شود؟
شاید عجیب بـه نظر برسد، اما رنگین کمان فقط یک خطای چشمـی است. وقتی نور بـه قطرات آب برخورد مـی کند رنگین کمان تشکیل مـی شود. بر اثر این برخورد نور شکسته و در پشت قطره بازتاب مـی شود. نور هنگام خروج از قطره نیز بار دیگر درون زوایـای مختلف بازتاب مـی یـابد.
شاید فکر کنید چون رنگین کمان پدیده شناخته شده ای هست پس خود بـه خود همـه چیز را درباره آن مـی دانیم، اما بـه راستی این طور نیست. اکنون چند نکته را کـه احتمالا درباره آنـها نشنیده اید با یکدیگر مرور مـی کنیم.
در انتهای رنگین کمان یک کوزه پر از طلا وجود دارد!
یکی از معروف ترین افسانـه های قدیمـی کـه درباره رنگین کمان گفته مـی شود این هست که درون انتهای آن یک کوزه پر از طلا وجود دارد کـه یک لِپِرکان از آن نگهبانی مـی کند. لپرکان یک موجود افسانـه ای درون اساطیر ایرلند هست که بـه شکل پیرمردی کوچک اندام با کت و کلاه بـه تصویر کشیده مـی شود. این افسانـه مـی گوید: توصیف رنگین کمان درون گذشته های دور، وایکینگ هایی کـه در ایرلند زندگی مـی د از راه غارتگری روزگار مـی گذراندند. آنـها ثروتی را کـه با زور و چپاول بـه دست آورده بودند درون مکان های مختلف دفن مـی د که تا دست هیچ بـه آنـها نرسد، اما وقتی ایرلند را ترک د بخشی از غنایم خود را جا گذاشتند.
لپرکان ها این گنج های پنـهان را یـافتند. آنـها وقتی فهمـیدند وایکینگ ها این ثروت را از راه نادرست اندوخته بودند، دیگر نتوانستند بـه هیچ انسانی اعتماد کنند. بعد از آن به منظور این کـه هیچ انسانی نتواند بـه گنجی کـه حالا آنـها از آن خود مـی دانستند دست پیدا کند، همـه طلاها را دوباره درون اعماق زمـین درون قسمت های مختلف جزیره پنـهان د. اکنون گمان مـی رود هر وقت رنگین کمان ظاهر مـی شود، انتهای آن دقیقا همان محلی هست که لپرکان ها یکی از کوزه های طلا را دفن کرده بودند! اما هر کـه به جستجوی انتهای رنگین کمان رفته درون نـهایت دست خالی برگشته است، چون هیچ نمـی تواند انتهای آن را پیدا کند.
رنگین کمان نیمدایره ای استدرست هست که شکل هندسی رنگین کمان نیمدایره بـه نظر مـی رسد، اما درون واقعیت رنگین کمان یک دایره کامل را تشکیل مـی دهد. بعد چرا ما بـه جای دایره کامل فقط یک نیمدایره مـی بینیم؟
وقتی از روی زمـین بـه رنگین کمان نگاه مـی کنیم، فقط نوری را کـه به وسیله قطرات آب بالای افق بازتاب شده مـی بینیم. بـه همـین علت نیمـه پایینی و پنـهان رنگین کمان مشاهده نمـی شود. به منظور دیدن دایره کامل رنگین کمان حتما خلبان باشید یـا سرنشین هواپیما، آن وقت این امکان را دارید که تا نیمـه پایینی افق را هم ببینید و دایره کامل رنگین کمان به منظور شما ظاهر شود.
گاهی اوقات ایستادن درون مکان های بلند یـا درون قله کوه نیز راه حل مناسبی است. از آنجا کـه رنگین کمان دایره ای شکل هست هیچ انتها و پایـانی به منظور آن ممکن نیست. وقتی حرکت مـی کنید بـه نظر مـی رسد رنگین کمان هم با حرکت شما جابه جا مـی شود، چون نوری کـه باعث تشکیل رنگین کمان شده همـیشـه درون فاصله و زاویـه مشخصی از شما قرار دارد.
رنگین کمان هفت رنگ داردتعداد رنگ هایی کـه در رنگین کمان مـی بینید بستگی بـه این دارد کـه چگونـه بـه آن نگاه مـی کنید. درون مدرسه یـاد گرفتیم کـه رنگین کمان شامل هفت رنگ است. این رنگ ها بـه ترتیب عبارتند از: قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش. اینـها دقیقا همان رنگ های طیف مرئی هستند. قرمز بیشترین طول موج و بنفش کمترین طول موج را دارد.
بعضی دانشمندان نیز فکر مـی کنند کـه دو رنگ نیلی و آبی آن قدر بـه هم شبیـه هستند کـه تشخیص آنـها چندان ساده نیست، اما رنگین کمان فقط بـه این هفت رنگ محدود نمـی شود. حتما مـی پرسید بقیـه رنگ ها مثل صورتی یـا قهوه ای کجاست؟ جالب هست بدانید این رنگ ها و بسیـاری رنگ های دیگر درون رنگین کمان وجود دارد. رنگین کمان از بیش از یک مـیلیون رنگ تشکیل شده کـه البته همـه آن به منظور انسان قابل رؤیت نیست.
همـه آدم ها دقیقا یک رنگین کمان را مـی بینندیکی دیگر از ویژگی های جالب درباره رنگین کمان این هست که هیچ وقت دو نفر دقیقا یک رنگین کمان را نمـی بینند! شاید فکر کنید دقیقا همان رنگین کمانی را مـی بینید کـه بغل دستی تان دارد تماشا مـی کند. حتی ممکن هست آنچه را مـی بینید توصیف کنید و نفر دیگر هم تائیدتان کند و بگوید او هم دقیقا مثل شما مـی بیند. اما مطمئن باشید هر دو نفرتان مثل هم نمـی بینید!
علت این هست که وقتی بـه رنگین کمان نگاه مـی کنید، یعنی دارید نوری را مـی بینید کـه در قطرات آب بالای افق بازتاب یـافته است، اما افقی کـه شما مـی بینید همـیشـه با بغل دستی تان فرق دارد. بـه عبارت دیگر، مرکز کمان درون یک خط فرضی از چشم ناظر بـه سمت خورشید قرار دارد و چون دو ناظر هیچ وقت نمـی توانند دقیقا درون یک نقطه مکانی قرار بگیرند، بعد هیچ وقت دقیقا یک رنگین کمان را نمـی بینند. شاید باورتان نشود، اما واقعیت این هست که حتی هر دو چشم یک ناظر هم دو رنگین کمان مختلف را مـی بیند.
رنگین کمان همـیشـه بعد از باران اتفاق مـی افتددلایل قانع کننده به منظور این ادعا وجود دارد کـه رنگین کمان فقط درون هوای بارانی اتفاق مـی افتد. به منظور تشکیل رنگین کمان لازم هست در هوا قطرات آب وجود داشته باشد. درون مرحله بعد حتما نور با زاویـه مناسب بـه این قطرات بتابد. اگر این اتفاق بیفتد، شاهد یک رنگین کمان زیبا خواهید بود!
اما قطرات آب ممکن هست به بسیـاری دلایل دیگر غیر از باران درون هوا وجود داشته باشد. درون مکان هایی کـه آبشار وجود دارد مقدار زیـادی از قطرات آب بر اثر برخورد با صخره ها درون هوا پراکنده مـی شود یـا مثلا درون هوای مـه آلود یـا شبنم دار نیز قطرات آب درون هوا وجود خواهد داشت. اصلا مـهم نیست این قطرات آب از کجا مـی آید، اما این نکته را هم فراموش نکنید کـه در همان لحظه نور خورشید حتما با زاویـه مناسب بتابد. زاویـه تابش مناسب که تا حداکثر ۴۲ درجه محاسبه شده است، درون غیر این صورت رنگین کمان درون پایین خط افق بازتاب خواهد یـافت. اگر همـه این شرایط مـهیـا شود باز هم لازم هست آفتاب پشت سر شما باشد که تا بتوانید رنگین کمان را ببینید.
رنگین کمان درون هر ساعتی از روز اتفاق مـی افتدشاید فکر کنید احتمال بـه وجود آمدن رنگین کمان درون هر ساعتی از روز یکسان است، چون صبح، ظهر و غروب درون هر زمانی از روز ممکن هست بعد از بارش باران یـا مـه آلود شدن هوا آفتاب دربیـاید. کاملا درست فکر مـی کنید، اما معمولا احتمال بارندگی درون اواخر بعدازظهر بسیـار بیشتر از اوایل صبح یـا نیمـه های روز است. بـه همـین علت احتمال مشاهده رنگین کمان هنگام غروب و پایـان روز بیشتر است. از طرفی، زاویـه تابش نیز درون این زمان بسیـار مناسب است. البته آنچه گفته شد بیشتر درون ماه های گرم تر سال صدق مـی کند، چون درون ماه های سردتر خورشید چندان اوج نمـی گیرد و رنگین کمان ممکن هست در نیمـه های روز هم دیده شود.
از طرفی، ابرها و بالطبع بارندگی معمولا از غرب بـه شرق حرکت مـی کند؛ این درون حالی هست که خورشید از مشرق طلوع و در مغرب غروب مـی کند. درون یک صبح بارانی، درون حالی کـه خورشید از سمت مشرق درون حال طلوع هست برای دیدن رنگین کمان حتما رو بـه مغرب و پشت بـه خورشید بایستید، اما اواخر بعدازظهر همـه چیز برعاست. خورشید درون مغرب درون حال غروب هست و درون این حالت به منظور دیدن رنگین کمان حتما رو بـه مشرق بایستید.
شما نمـی توانید خودتان رنگین کمان درست کنیداصلا این طور نیست! اگر خوب فکر کنید یـادتان مـی آید حتما درون دوران کودکی این کار را انجام داده اید. همـه کاری کـه باید انجام دهید این هست که شیلنگ آب را باز کنید و پشت بـه آفتاب بایستید. سپس فشار آب را طوری تنظیم کنید کـه آب بـه اندازه مناسبی افشانـه شود. بعد با دقت نگاه کنید، درون مـیان افشانـه های آب یک رنگین کمان ظاهر خواهد شد.
اما به منظور این کـه با یک آزمایش علمـی رنگین کمان درست کنید بـه یک ظرف کم عمق، مقداری آب، کاغذ سفید و یک آینـه احتیـاج دارید. ابتدا ظرف را که تا نیمـه از آب پر کنید و آینـه را طوری درون آب قرار دهید کـه نور خورشید بـه آن قسمت آینـه کـه داخل آب فرورفته برخورد کند. سپس کاغذ سفید را بالای آینـه درون زوایـای مختلف حرکت دهید که تا این کـه رنگین کمان روی کاغذ ظاهر شود. این آزمایش فقط درون روزهای آفتابی جواب مـی دهد، اما اگر هوا ابری بود هم مـی توانید بـه جای نور خورشید از نور چراغ قوه استفاده کنید.
شما نمـی توانید رنگین کمان را از بین ببریدهمان طور کـه مـی شود رنگین کمان درست کرد، این امکان هم وجود دارد کـه آن را از بین ببریم! فقط کافی هست یک عینک آفتابی از نوع پولارایز (به معنی قطبی شده) تهیـه کنید و آن را بـه حالت عمودی جلوی خودتان نگه دارید. رنگین کمان پدیده ای هست که باعث قطبی شدن پرتوهای نور درون سطح عمودی مـی شود؛ یعنی همـه پرتوهای نور درون یک جهت بـه ارتعاش درمـی آید. عینک های آفتابی قطبی شده نیز بـه همـین ترتیب عمل مـی کند. این عینک ها از ورود بازتاب ها و تابش های خیره کننده کـه از سطح آب یـا سایر سطوح مسطح کـه در جهت افقی قطبی شده اند جلوگیری مـی کند.
به عبارت دیگر، عینک های قطبی شده فقط پرتوهای عمودی نور را بـه چشم راه مـی دهند و مانع ورود پرتوهای افقی مـی شوند. نکته اینجاست کـه رنگین کمان عینک های قطبی شده قابل رؤیت است، اما اگر همـین عینک ها را بـه حالت عمودی بگیرید، یعنی جهت قطبی شدنشان را از عمودی بـه افقی تغییر دهید آن وقت پرتوهای نور از رنگین کمان بـه چشم شما وارد نخواهد شد؛ گویی اصلا رنگین کمانی وجود ندارد.
رنگین کمان فقط روزها اتفاق مـی افتد
به رنگین کمانی کـه شب ها اتفاق مـی افتد رنگین کمان قمری مـی گویند. رنگین کمان قمری وقتی تشکیل مـی شود کـه نور بازتاب یـافته از ماه بـه قطرات آب موجود درون هوا برخورد کند. به منظور این کـه رنگین کمان قمری شکل بگیرد ماه حتما کامل باشد و همان طور کـه پیشتر هم گفته شد قطرات آب درون هوا وجود داشته باشد. از آنجا کـه در مناطق گرمسیری مثل جزایر کارائیب و هاوایی بارش ها اغلب که تا هنگام غروب ادامـه مـی یـابد، رنگین کمان قمری درون این مناطق بسیـار معمول است، اما رنگین کمان قمری کمرنگ تر از رنگین کمان عادی است، چون شدت نور ماه از نور خورشید کمتر است، اما دقیقا همان رنگ ها را دارد. چون درون تاریکی تشخیص رنگ ها دشوارتر است، رنگین کمان قمری عموما سفید دیده مـی شود، اما اگر از همان لحظه با تکنیک نوردهی و عکاسی درون شب عبگیرید حتما یک رنگین کمان رنگی درون عتان ثبت خواهد شد.
رنگین کمان های چندتایی درون انیمـیشن ها وجود دارد
خیر! رنگین کمان ممکن هست چندتایی باشد. رنگین کمان دوتایی وقتی اتفاق مـی افتد کـه نور درون داخل قطره آب دوبار بازتاب پیدا کند. درون این حالت رنگین کمان دوم درون بالای رنگین کمان اصلی ظاهر خواهد شد و نسبت بـه رنگین کمان اصلی کمرنگ تر است. بـه علت بازتاب دوم، ترتیب رنگ ها نیز برعخواهد شد. یعنی قرمز درون قسمت داخلی و بنفش درون قسمت بیرونی کمان خواهد بود.
رنگین کمان سه تایی وقتی اتفاق مـی افتد کـه نور درون داخل قطرات آب سه بار بازتاب شود. به منظور مشاهده رنگین کمان سه تایی حتما رو بـه خورشید بایستید، چون درون این حالت خورشید درون مرکز رنگین کمان قرار دارد. مشاهده رنگین کمان های سه تایی بـه مراتب دشوارتر است؛ چون هم حتما به خورشید نگاه کنید و هم این کـه رنگین کمان های سه تایی گسترده و کمرنگ هستند. دیدن رنگین کمان های چهارتایی از رنگین کمان های سه تایی هم دشوارتر است.
این پدیده وقتی اتفاق مـی افتد کـه نور درون داخل قطره آب به منظور چهارمـین بار بازتاب مـی شود. به منظور مشاهده این نوع رنگین کمان نیز حتما به سمت خورشید بایستید، اما چون خیلی کمرنگ هست به آسانی دیده نمـی شوند.
اما قضیـه بـه اینجا ختم نمـی شود: دانشمندان توانسته اند درون محیط آزمایشگاه یک رنگین کمان ۲۰۰ تایی درست کنند، یعنی رنگین کمانی کـه از ۲۰۰ بار بازتاب نور درون داخل قطره آب تشکیل شده است!
[10 باور غیرعلمـی درباره رنگین‌کمان توصیف رنگین کمان]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Sun, 01 Jul 2018 03:10:00 +0000