عصر ایران- وقتی از او درخواست شد درون روز افتتاحیـه نمایشگاه «ان مـهتاب» به منظور حاضران سخنرانی کند بـه آرامـی گفت اهل سخنرانی نیست و با اشاره بـه تابلوهای پرنقش‌ونگار آویخته بر دیوار گالری نامـی خانـه هنرمندان تهران گفت؛ کـه بیشتر اهل کار هست تا سخن گفتن.
زینب نوروزی کـه مـیراث دار اش «مـهتاب» نوروزی نامدارترین زن بلوچ سوزن دوز یک‌صد سال گذشته هست در آستانـه ششمـین سالگرد درگذشت مـهتاب نوروزی با آثاری نفیس و اصیل از مـهتابِ سوزن دوز، سوالات سوزن دوزی بلوچی خود و شاگردانش درون کارگاه بلوچ دوزی «ان مـهتاب» درون گالری نامـی تهران مـیزبان علاقه‌مندان بـه هنری 6 هزارساله درون ایران است.
زمانی کـه لباس‌های سوزن‌دوزی شده زنان بلوچ بر تن درباریـان جلوه گری مـی‌کرد
هنری کـه به سوزن‌دوزی مشـهور هست اما زینب نوروزی بـه عصر ایران توضیح داد کـه کار اصلی ما «بلوچ دوزی» هست که نوع فاخر سوزن‌دوزی زنان بلوچ است.
به گفته او سوزن‌دوزی‌های اصیل بلوچستان بـه چند طیف مانند جوک، موسم، پلیوار و چکن تقسیم‌بندی مـی‌شوند کـه به نوع فاخر و گران‌قیمت گل و ابریشم آن، بلوچ دوزی یـا بـه گویش محلی پُرکار دوزی مـی‌گویند.
سوزن‌دوزی بلوچ قدمتی بـه درازای این جغرافیـا دارد اما اوج توجه بـه آن درون دهه 40 و به‌واسطه تلاش‌های مـهرمنیر جهانبانی شکل گرفت. سوالات سوزن دوزی بلوچی او فرح دیبا همسر محمدرضا پهلوی را به‌عنوان بانوی اول ایران به منظور بازدید از سیستان و بلوچستان دعوت کرد و هنر بی‌نظیر زنان بلوچ را از نزدیک بـه او شناساند. سوالات سوزن دوزی بلوچی پس‌ازآن درون بعضی از لباس‌های فرح پهلوی و تعداد دیگری از شخصیت‌های طراز اول دربار همواره المان‌هایی از سوزن‌دوزی قابل‌مشاهده بود.
در آستانـه برگزاری جشن‌های 2500 ساله هم از زنان هنرمند بلوچ درخواست تولید پارچه‌های سوزن‌دوزی متعددی شد کـه درنـهایت از آن‌ها به منظور لباس‌های خاندان پهلوی و همچنین به منظور هدیـه بـه مـهمانان خارجی جشن استفاده شد. تعدادی از لباس‌های فاخر سوزن‌دوزی شده زنان بلوچ درون حال حاضر درون موزه پوشاک کاخ سعدآباد تهران به منظور عموم مردم قابل بازدید است. لباس‌هایی کـه هنر دست مـهتاب نوروزی کـه در آن ایـام ی جوان بود، مـهناز جمالزهی، شـهناز، زرخاتون، کلثوم و دیگر زنان گمنام بلوچستان بود. سوزن‌دوزی زنان بلوچ درون دهه 60 و 70 بـه حاشیـه رفت و کمتری خریدار این هنر اصیل بود.
ایجاد شغل به منظور 150 زن از سوی کارآفرین بلوچ
زینب نوروزی کـه با حمایت و کمک مـهتاب اش زنی کـه هرگز ازدواج نکرد و برای او نقش مادر را ایفا کرد به‌عنوان اولین روستای قاسم‌آباد بمپورایرانشـهر بـه دانشگاه رفت و بعد از پایـان دوره لیسانس بـه قاسم‌آباد بازگشت و دانسته‌هایش را نزد ای کـه بعد از سال‌ها بی‌مـهری درون زمـینـه بیمـه از وزارت ارشاد نشان درجه‌ی یک هنری گرفته بود اما کم‌کم قدرت کار را از دست مـی‌داد تکمـیل کرد و خود دست‌به‌کار شد که تا راهی به منظور توانمندسازی زنانی کـه روستایشان مانند بیشتر مناطق سیستان درگیر خشک‌سالی و کم‌آبی شده بود، پیدا کند. روستایی کـه زنانش از کودکی یـا نزد مادرشان یـا «مـهتاب» سوزن‌دوزی فاخر را آموخته بودند.
نوروزی از 11 سال قبل با تاسیس تعاونی با حدود 30 زن درون روستا کار خود را شروع کرد. او توضیح داد کـه از همان ابتدا به‌جای استقبال مدیران اداره مـیراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از جان گرفتن کارهای اصیل به‌جای بدلی دوزی های وارداتی زنان افغانستان با کارشکنی‌های متعدد مواجه شدم. او بـه دلیل زندگی و آموزش درون کنار مـهتاب نوروزی مسیر پر سنگلاخ را پیمود که تا امروز بیش از 150 زن درون روستای قاسم‌آباد بمپور بخشی از نان شب و زندگی‌شان را با هنر سوزن‌دوزی تهیـه کنند.
نوروزی درون گفت‌وگو با عصر ایران از لذت و دشواری‌های هنر سوزن‌دوزی گفت و مشکلاتی کـه بعضی از مدیران به منظور هنرمندان ایجاد مـی‌کنند و هنر اصیل را قدر نمـی‌نـهند.
وقتی از او درباره وضعیت ایرانشـهر و روستای قاسم‌آباد بمپورسوال شد از نگرانی‌هایش درباره حال ناخوش اقتصاد منطقه بـه دلیل خشک‌سالی سخن گفت و مردمانی کـه حدود 15 سال هست آبی به منظور کشاورزی ندارند.
مردان روستا مانند بسیـاری از ساکنان روستاهای اطراف به منظور تهیـه نان بـه شـهرها و استان‌های دیگر مـی‌روند و زنان هم شبانـه‌روز سوزن را درون پارچه فرو مـی‌کنند که تا در زندگی نقش‌آفرینی کنند.
چشم امـید آن‌ها بـه زینب نوروزی همـین کارآفرین بلوچ است. کـه با زمـین وقفی اش کتابخانـه‌ای درون روستا ساخته هست و درون کنارش درصدد ایجاد و تجهیز فضای کارگاهی بزرگ به منظور کمک بیشتر بـه زنانی هست که حافظ هنر و فرهنگ چند هزارساله ایران هستند.البته تبدیل خانـه مـهتاب نوروزی بـه موزه هم از دیگر ایده‌های این هنرمند سرزمـین بلوچ است.
بازاریـابی به منظور سوزن‌دوزی زنان بلوچ بـه کمک شبکه‌های اجتماعی
زینب بـه کمک صفحه «ان مـهتاب» درون اینستاگرام، تلگرام، فیس‌بوک و توئیتر هنر زنان منطقه‌اش را بـه مخاطبان داخلی و خارجی عرضه مـی‌کند و از مردم سفارش مـی‌گیرد و بدون واسطه درخواست‌های آنان از دستبند، گوشواره، تابلو، تکه بافی و سفارش لباس‌های اصیل را برایشان ارسال مـی‌کند.
هرچند نمایشگاه کارهای نفیس او و دیگر ان سوزن دوز درون گالری نامـی با استقبال همراه با تحسین افراد مواجه شده هست اما او نگران بود؛ نگران بی‌توجهی بعضی از مدیران اداره مـیراث فرهنگی و صنایع‌دستی بـه هنر اصیل سوزن‌دوزی بلوچ و قالب رودوزی‌های بی‌کیفیت زنان افغان بـه نام سوزن‌دوزی اصیل ایران حتی درون نمایشگاه‌های رسمـی . او معتقد هست نباید هنر اصیل ایران را با ساختن واژه‌هایی مانند «ایرانیزه شدن» رودوزی‌های افغان توجیـه کرد و به حاشیـه برد.
طبق گفته‌های نوروزی، سوزن بازندگی زن بلوچ گره خورده هست و حالا کـه منطقه درگیر مشکلات عدیده هست مـی‌توان با کمک زنانی کـه هنر اصیل را پاس داشته‌اند بـه تجاری‌سازی سوزن‌دوزی کمک کرد که تا چرخ زندگی خانواده‌های روستاهایی مانند قاسم‌آباد بچرخد نـه آن‌که آن‌ها به‌جز بازاریـابی، شبانـه‌روز دغدغه نخ و پارچه و بیمـه و دلالان بی‌هنر را داشته باشند.
زینب کـه اوایل خردادماه با هدف تامـین هزینـه‌های برند سازی بلوچ دوزی های ان مـهتاب درون برنامـه شب‌های فرهنگی سیستان و بلوچستان درون برج مـیلاد هم حضور داشت حضور درون این قبیل گردهمایی‌ها را مفید مـی‌داند و مـی‌گوید این قبیل ارتباطات درون کنار قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی مـی‌تواند ما را بـه هدفمان کـه حفظ هنر چند هزارساله و توانمندی زنان بلوچ هست برساند.
او کـه نقشی غیرقابل‌انکار درون احیـای دوباره بلوچی دوزی دارد درون نمایشگاه بلوچ دوزی گالری نامـی کـه با همکاری دبیرخانـه کمـیسیون فرهنگی و اجتماعی کلان‌شـهرها برپاشده هم صبورانـه بـه سوالات بعضی از حاضران که با برگه‌ای درون دست دنبال اصطلاحات تخصصی سوزن‌دوزی بودند جواب مـی‌داد و با زنان فعال دیگر ارتباط برقرار مـی‌کرد و با آن‌ها به منظور حضور درون قاسم‌آباد و کمک بـه بهبود اوضاع زنان منطقه قرار و مدار مـی‌گذاشت.
سیستان و بلوچستان را با نام عبدالمالک ریگی گره نزنید
مانند عادل مزاری رئیس دبیرخانـه کمـیسیون فرهنگی و اجتماعی کلان‌شـهرها و مراکز استان‌های کشور کـه با حضور درون نمایشگاه از حاضران و خبرنگاران درخواست مـی‌کرد با پوشش و تبلیغ هنر بی‌مانند زنان بلوچ به منظور توانمندسازی آن‌ها قدم بردارند.
مزاری با گلایـه از رویکرد چند دهه اخیر درباره سیستان و بلوچستان بـه عصر ایران گفت؛چرا نام استانی با قدمت و سرشار از هنرهای چند هزارساله‌ای مانند سوزن‌دوزی، سفالگری و... حتما تنـها بانام‌هایی مانند عبدالمالک ریگی و قاچاق گره بخورد؟
او خطاب بـه حاضران گفت؛واقعا جرائم خشنی کـه در بعضی استان‌های ایران اتفاق مـی‌افتد قابل‌مقایسه با آنچه درون سیستان و بلوچستان رخ مـی‌دهد نیست. اما تبلیغات منفی رسانـه‌ای چهره این استان را مخدوش کرده است. استانی کـه به گفته او بـه مـهتاب نوروزی، زینب و ان هنرمندی مانند او فخر مـی‌فروشد و دولت و بخش خصوصی هم حتما برای جان گرفتن دوباره این هنر اصیل جدی‌تر وارد عرصه شوند.
کمک بـه ایجاد اشتغال پایدار با هزینـه‌ای اندک
مـیدانی کـه به گفته چند فعال فرهنگی و اقتصادی بلوچ حاضر درون نمایشگاه پیش‌ازاین امتحانش را به منظور ایجاد اشتغال پایدار و صادرات بعد داده است. بـه گفته آن‌ها حالا کـه خشک‌سالی و کم‌آبی و منابع مالی محدود امکان ایجاد اشتغال را از دولت گرفته هست و زنانی مانند زینب نوروزی با هنر دست خود بـه کمک تامـین نان بیش از 150 خانواده بلوچ آمده‌اند شایسته توجه بیشتر ورای شعارهای حمایتی هستند.
نمایشگاه بلوچ دوزی های اصیل «ان مـهتاب» از ساعت 14 که تا 22، 28 تیرماه درون گالری نامـی تهران واقع درون خيابان طا‌لقانی، خيابان شمالی (فرصت)، ضلع جنوبی باغ هنر به منظور بازدید علاقه‌مندان دایر است.
: سوالات سوزن دوزی بلوچی[رویـای عالم‌تابی «ان مـهتاب» با بلوچی دوزی سوالات سوزن دوزی بلوچی]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Mon, 16 Jul 2018 10:58:00 +0000